آیا ارتباط انسانی را در دنیای مجازی گم کردهایم؟

در دنیای شگفتانگیز و بیمرز فضای مجازی، امکانات بیشماری در دسترس ما قرار گرفتهاند: از خواندن روزنامه و تماشای فیلم گرفته تا جلسات کاری آنلاین، دوستیابی، مشاوره روانشناسی و حتی کمکهای هوش مصنوعی. زندگی دیجیتال، بهویژه پس از دوران پاندمی، بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره ما شده است.
اما آیا این پیشرفتها ما را از واقعیت انسانی دور نمیکند؟ در حالی که ابزارهایی مانند گوشیهای هوشمند، لپتاپ و اپلیکیشنها به ما امکان ارتباط لحظهای را میدهند، استفاده بیش از حد از آنها میتواند به نوعی اعتیاد تبدیل شود. مغز ما هنگام استفاده از این ابزارها همان مواد شیمیایی را ترشح میکند که در زمان مصرف مواد مخدر یا قمار اتفاق میافتد.
آمارها نشان میدهند که حدود 5 تا 10 درصد از کاربران اینترنت در معرض نوعی اعتیاد آنلاین هستند. این اعتیادها گاهی به روابط مجازی افراطی منجر میشوند. برای مثال، لیندا، دانشجوی بازاریابی، درگیر اپلیکیشنهای دوستیابی است و نمراتش افت کرده. یوسی، کارمند موفق، روزانه ساعتها را صرف تماشای محتوای مستهجن میکند. پل، تاجر موفق، به قمار آنلاین معتاد شده و زندگی خانوادگیاش در معرض فروپاشی است. و بن، دانشجو، نمیتواند تمرکز کند چون درگیر شبکههای اجتماعی است.
مفهوم اعتیاد به رابطه سایبری به وسواس ناسالم برای ارتباطات آنلاین اشاره دارد؛ ارتباطاتی که باعث اختلال در زندگی واقعی میشوند. عوامل مستعدکننده این اعتیاد شامل تنهایی، عزتنفس پایین، بیماریهای روانی، فشار اجتماعی و عملکرد فریبنده فناوری هستند. الگوریتمها، اعلانهای فوری و طراحی اعتیادآور این پلتفرمها کاربران را در دام خود نگه میدارند.
گرچه فناوری ذاتاً بد نیست، اما نحوه استفاده از آن تعیین میکند که آیا ما در حال ساختن دنیایی بهتر هستیم یا ارتباط انسانیمان را برای همیشه از دست دادهایم.
آیا وقت آن نرسیده که دکمه “قطع ارتباط” را بزنیم و بار دیگر به دنیای واقعی بازگردیم؟