چگونگی مقابله با آزار و اذیت مبتنی بر هویت کودکان در مدارس
حضور در مدرسه برای بسیاری از کودکان و نوجوانان تجربه‌ای هیجان‌انگیز است، اما متاسفانه عده زیادی از آن‌ها در کانادا با مشکل آزار و اذیت به دلیل ویژگی‌های شخصی خود روبه‌رو می‌شوند. این نوع آزار و اذیت که به آن آزار و اذیت مبتنی بر هویت یا تعصب می‌گویند، باعث می‌شود کودکان احساس تعلق کمتری به مدرسه کنند و مشکلات زیادی از جمله مشکلات روحی و جسمی، افت تحصیلی، و مشکلات در روابط اجتماعی را تجربه کنند.
ما به عنوان پژوهشگر و مدیر شبکه PREVNet، برنامه‌های آموزشی ویژه‌ای برای معلمان طراحی کرده‌ایم تا آن‌ها بتوانند آزار و اذیت مبتنی بر هویت را تشخیص دهند و برای متوقف کردن آن اقدام کنند. این برنامه‌ها مخصوص مدارس طراحی شده‌اند، اما والدین و سایر بزرگسالانی که در زندگی کودکان نقش دارند نیز می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.
خبر خوب این است که تا پایان سال، این برنامه‌ها به زبان فرانسوی نیز در دسترس خواهند بود.
آزار و اذیت تاثیرات مضری بر رفاه کودکان دارد. این پدیده شامل رفتارهای ناخواسته و تهاجمی است که معمولا به‌طور مکرر در طول زمان تکرار می‌شود. این رفتارها می‌توانند به صورت کلامی، اجتماعی، جسمی، جنسی و یا سایبری بروز کنند.
در روابطی که عدم تعادل قدرت وجود دارد، معمولا کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند، نسبت به کودکانی که آزاردهنده هستند، از نظر قدرت در موقعیت ضعیف‌تری قرار دارند. در مورد آزار و اذیت مبتنی بر هویت، این عدم تعادل قدرت ریشه در تفاوت‌های قدرتی دارد که در سطح جامعه به طور کلی مشاهده می‌شود. شواهد نشان می‌دهد که جوانان بومی، جوانان سیاه‌پوست، جوانان 2SLGBTQIA+ و جوانان دارای معلولیت در کانادا با تبعیض مواجه هستند.
چرا این‌گونه است؟ به‌طور خلاصه، این تجربیات تبعیض ناشی از تاریخ استعماری کانادا هستند که نُرم‌ها و اشکال اجتماعی نژادی، طبقاتی و استعماری را نهادینه کرده است. این اشکال نهادینه‌شده باعث شد که قدرت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بیشتری به گروه‌هایی اعطا شود که با این نُرم‌ها بیشتر هم‌راستا بودند و بیشترین قدرت به افرادی اختصاص یافت که در رأس این ایده متمدن قرار داشتند؛ یعنی مردان سفیدپوست (اروپای غربی)، مسیحی، ثروتمند، سیس‌جندر و دگرجنس‌گرا بودند.
نوجوانانی که دارای چندین هویت اجتماعی حاشیه‌نشین هستند، معمولا با تبعیض بیشتری روبه‌رو می‌شوند. از آنجا که مدارس به عنوان نهادهای اجتماعی عمل می‌کنند، گروه‌های غالب برای حفظ قدرت خود در جامعه تبعیض به کار می‌برند، در محیط مدارس نیز به شکل آزار و اذیت مبتنی بر هویت بروز می‌کند. این نوع آزار و اذیت، که یکی از ویژگی‌های اصلی رفتارهای آزاردهنده به شمار می‌رود، ریشه در نابرابری‌های اجتماعی بزرگتر دارد که موجب عدم توازن در قدرت می‌شود.
با توجه به این که هر یک از ما دارای هویت‌های اجتماعی متنوعی هستیم، می‌توانیم از منظر قدرت اجتماعی درک کنیم که این هویت‌ها چگونه با یکدیگر تعامل دارند. برای مثال، در شرایطی که یک دانش‌آموز سفیدپوست همجنس‌گرا، دانش‌آموز سیاه‌پوست همجنس‌گرا را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد، هرچند که هر دو دانش‌آموز به دلیل هویت همجنس‌گرای خود در معرض حاشیه‌نشینی قرار دارند، اما دانش‌آموز سفیدپوست همچنان از مزایا و امتیازاتی که به خاطر نژاد سفید خود دارد، بهره‌مند می‌شود. بنابراین، این وضعیت همچنان نشان‌دهنده یک دینامیک قدرت بر اساس هویت‌های اجتماعی است.
بر اساس داده‌هایی که در سال ۲۰۲۳ از ۱۲۰۰ نوجوان در سرتاسر کانادا جمع‌آوری کردیم، یک سوم از آن‌ها اعلام کردند که به دلیل عواملی مانند وزن بدن، نژاد یا رنگ پوست، ناتوانی، مذهب، گرایش جنسی یا هویت جنسیتی خود مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند.
دومین نکته این است که آزار و اذیت مبتنی بر هویت تاثیرات منفی قابل توجهی بر تجربه‌های دانش‌آموزان در مدرسه دارد. به عنوان مثال، یک مطالعه اخیر در ایالات متحده نشان داده است که نوجوانانی که انواع مختلفی از آزارهای مبتنی بر هویت را تجربه کرده‌اند، بیشتر احتمال دارد که از حضور در کلاس‌ها یا فعالیت‌ها اجتناب کنند. این مطالعه همچنین نشان داد که اگر این دانش‌آموزان احساس حمایت بیشتری از سوی بزرگ‌ترها در مدرسه داشته باشند، میزان اجتناب آن‌ها از مدرسه کاهش می‌یابد. بنابراین، وجود معلمان دلسوز می‌تواند به عنوان یک عامل محافظتی برای نوجوانانی که با آزار و اذیت مبتنی بر هویت مواجه هستند، عمل کند. تحقیقات ما راهکارهایی را پیشنهاد کرده است که معلمان می‌توانند به‌طور خاص برای پیشگیری از آزار و اذیت مبتنی بر هویت در مدارس خود به کار گیرند.
- مربیان و سایر بزرگسالان فعال در جامعه مدرسه می‌توانند سیاست‌های هیئت مدیره خود را در زمینه آزار و اذیت بررسی کرده و اطمینان حاصل کنند که این سیاست‌ها به‌طور مشخص به نقش هویت‌های اجتماعی اشاره کرده‌اند؛ در صورتی که چنین اشاره‌ای وجود نداشته باشد، مربیان می‌توانند برای اصلاح و تغییر آن تلاش کنند. یک نمونه برجسته از ذکر هویت‌ها در تعریف آزار و اذیت را می‌توان در قانون آموزش نواحی شمال غربی مشاهده کرد.
- به عنوان اولین گام، معلمان می‌توانند به خوداندیشی و آگاهی از تعصبات ناخودآگاه خود بپردازند و بررسی کنند که این تعصبات چگونه ممکن است بر جو کلاس تاثیر بگذارند.
- نقش یک الگوی مثبت را ایفا کنید. دانش‌آموزان به بزرگ‌ترها نگاه می‌کنند تا نحوه رفتار کردن را بیاموزند. بنابراین، نقاط قوت تمامی دانش‌آموزان را جشن بگیرید و خودتان نیز نحوه احترام گذاشتن و فراگیر بودن را به عنوان یک الگو به نمایش بگذارید.
- به‌طور فعال فرصت‌هایی برای ایجاد تعاملات مثبت میان همسالان در کلاس درس فراهم کنید. با دقت و هدفمند گروه‌هایی تشکیل دهید تا اطمینان حاصل شود که دانش‌آموزانی که ممکن است از جمع خارج شده‌اند، فرصتی برای تعامل و همکاری با دانش‌آموزان مهربان و اجتماعی، که ممکن است علایق و توانایی‌های مشابهی داشته باشند، پیدا کنند.
- هدف این است که تمامی دانش‌آموزان را توانمند سازید تا بتوانند به‌طور ایمن و موثر در مواجهه با مشکلات مداخله کنند. با ارائه آموزش‌های فعال، به آن‌ها کمک کنید تا بتوانند رفتارهای آزاردهنده مبتنی بر هویت را شناسایی کنند و راهکارهایی را معرفی نمایید که به همه دانش‌آموزان این امکان را بدهد تا به عنوان حامیان مثبت یکدیگر عمل کنند.
- در سطح کلاس، مدرسه و جامعه، لازم است که به منظور ایجاد محیطی دوستانه و فراگیر برای تمامی کودکان، تلاش‌های موثری انجام دهیم؛ برای معلمان، این تلاش‌ها می‌تواند شامل بازنگری در برنامه درسی، گنجاندن مباحثی درباره قدرت، امتیاز و ستم، حمایت از گروه‌های مختلف مانند اتحادیه‌های همجنس‌گرایان و غیرهمجنس‌گرایان و همچنین تمرکز بر ایجاد کلاسی باشد که نسبت به آسیب‌های روانی آگاه و حساس خواهند بود.
این استراتژی‌ها می‌توانند با شرکت در دوره‌های آموزشی جدید ما که به‌طور خاص به مقابله با آزار و اذیت مبتنی بر هویت می‌پردازند، تقویت و عمیق‌تر شوند. بدین ترتیب، معلمان و سایر بزرگسالان دلسوز قادر خواهند بود به کودکان کمک کنند تا تفاوت میان استفاده منفی و مثبت از قدرت را درک کنند و آن‌ها را تشویق نمایند که از این قدرت به‌صورت مثبت بهره‌برداری کرده و محیط‌هایی فراگیر، محترمانه و امن برای همه ایجاد کنند.
