هوش مصنوعی جایگزین خلبان‌ها می‌شود؟ نبرد فناوری با حس انسان!
پرواز همچنان یکی از ایمن‌ترین روش‌های حمل‌ونقل است. طبق مطالعه‌ای از موسسه فناوری ماساچوست (MIT)، احتمال مرگ در سانحه هوایی بین سال‌های 2018 تا 2022 حدود یک در 13.7 میلیون بوده است.
اما چندین حادثه اخیر، توجه‌ها را به اشتباهات انسانی جلب کرده است.
برخی متخصصان استدلال می‌کنند که خستگی کادر پرواز، مشاجرات در کابین و اشتباهات آنی می‌توانند خطرناک باشند، و هوش مصنوعی می‌تواند ایمنی را افزایش دهد. برای نمونه، هواپیمای ایرباس A350-1000 اخیراً توانسته به‌صورت خودکار حرکت کند، بلند شود و فرود بیاید.
اما کاپیتان اِما هندرسون، خلبان باتجربه، هشدار می‌دهد که حس انسانی جایگزین‌ناپذیر است. او از تجربه‌اش در یک پرواز به بلفاست می‌گوید که بوی گاز به‌سختی قابل تشخیص بود، اما سیستم هواپیما هیچ اخطاری نداد. هواپیمای خودران هرگز نمی‌تواند چنین شرایطی را درک کند.
هندرسون همچنین درباره خطرات امنیتی پهپادها هشدار می‌دهد: هیچ تضمینی نیست که سیستم‌های خودران هک نشوند. او معتقد است که پروازهای بدون خلبان در مناطق جنگی یا شرایط اضطراری منطقی است، اما برای پروازهای مسافربری نه.
از طرف دیگر، دیوید شیلی‌دی از شرکت Honeywell می‌گوید که در آینده، هواپیماهای خودران می‌توانند کمک‌رسانی، حمل دارو یا رساندن امداد به مناطق خطرناک را انجام دهند. ولی حتی او نیز تأکید دارد که پذیرش اجتماعی هنوز بزرگ‌ترین مانع است. نظرسنجی بانک UBS نشان داد که تنها 17 درصد مردم حاضرند سوار هواپیمای بدون خلبان شوند.
شیلی‌دی معتقد است مسیر مناسب، معرفی تدریجی این فناوری در پروازهای باری و امدادی است تا اعتماد عمومی جلب شود. او می‌گوید: «این فرآیند یک‌شبه نیست. سیستم‌های خودکار برای کمک به خلبانان طراحی شده‌اند، نه جایگزینی کامل.»
با این حال، نگرانی میان خلبانان وجود دارد. کمپین جهانی با شعار «ایمنی با حضور دو نفر آغاز می‌شود» علیه ایده پروازهای تک‌خلبان به راه افتاد. هندرسون می‌گوید: وجود دو خلبان برای بررسی متقابل و واکنش به شرایط بحرانی ضروری است.
در نهایت، گرچه هزینه‌های پایین‌تر دلیل جذابی برای شرکت‌های هواپیمایی است—به گفته UBS، تا 35 میلیارد دلار در سال—اما سوالات مهمی در مورد امنیت سایبری، خطاهای نرم‌افزاری و تصمیم‌گیری‌های اخلاقی بی‌پاسخ مانده‌اند. هنوز هم در لحظات بحرانی، حضور انسان در کابین پرواز، تفاوت میان فاجعه و نجات است.
