میمون های ذهن‌خوان: بونوبوها هم راز درون ما را می‌فهمند!
میمون‌های بونوبو ممکن است بسیار باهوش‌تر از آنچه تصور می‌کنیم باشند و مانند انسان ها توانایی درک ذهن دیگران را به طور شهودی داشته باشند.
توانایی تشخیص آنچه دیگران می‌دانند یا نمی‌دانند، مهارتی پیچیده است که انسان‌ها تازه در حدود سه سالگی شروع به استفاده از آن می‌کنند. دانشمندان نزدیک به پنجاه سال است که به دنبال شواهدی برای اثبات وجود این توانایی در حیوانات دیگر، مانند شامپانزه‌ها و زاغ‌ها، بوده‌اند. با این حال، بسیاری از کارشناسان تاکنون در این مورد تردید داشته‌اند.
اما اکنون، پژوهشگران شواهد قانع‌کننده‌ای یافته‌اند که نشان می‌دهد بونوبوها واقعاً می‌توانند ذهن انسان‌ها را بخوانند و از این توانایی برای رسیدن به خوراکی مورد علاقه‌شان استفاده کنند.
سه بونوبو به نام‌های کانزی (43 ساله)، نیوتا (25 ساله) و تکو (13 ساله) که در یک مرکز تحقیقاتی در ایالت آیووا آمریکا زندگی می‌کنند، در این آزمایش شرکت داشتند. یکی از پژوهشگران خوراکی‌هایی مانند نصف دانه انگور، تکه‌ای سیب، بادام‌زمینی یا کورن‌فلکس را زیر یکی از سه لیوان پنهان می‌کرد. پژوهشگر دوم (که با بونوبوها تعامل داشت) خوراکی را پیدا کرده و به بونوبویی که مقابلش نشسته بود می‌داد.
اما نکته مهم اینجا بود: گاهی اوقات پژوهشگر دوم اصلاً نمی‌دانست خوراکی زیر کدام لیوان قرار دارد، چون یک مانع مقوایی جلوی دید او را گرفته بود. در این مواقع، بونوبوها قادر بودند درک کنند که این انسان نمی‌داند غذا کجاست و این یعنی آن‌ها ذهن او را خوانده‌اند. آن‌ها با سرعت و دقت بیشتری به لیوان درست اشاره می‌کردند، به‌ویژه زمانی که پژوهشگر اطلاعی از مکان خوراکی نداشت.
این بونوبوها 29 درصد بیشتر احتمال داشت که به لیوان درست اشاره کنند و حدود 1.5 ثانیه سریع‌تر از حالت عادی تصمیم‌گیری می‌کردند که باید به انسان کمک کنند.
دکتر کریس کروپنی، نویسنده ارشد این پژوهش و استادیار روانشناسی و علوم مغز در دانشگاه جانز هاپکینز، می‌گوید: توانایی تشخیص شکاف‌های دانشی در ذهن دیگران، در قلب پیچیده‌ترین رفتارهای اجتماعی ما جای دارد و کلید همکاری، ارتباط و برنامه‌ریزی مشترک است. از آنجا که این توانایی، که به آن نظریه ذهن می‌گویند، پایه‌گذار زبان و آموزش در انسان‌هاست، بسیاری باور داشتند که در حیوانات وجود ندارد. اما این مطالعه نشان می‌دهد که انسان‌ها و میمون‌ها پایه‌های ذهنی مشترکی دارند و این مهارت‌ها ممکن است میلیون‌ها سال پیش در نیاکان مشترک ما تکامل یافته باشند.
این پژوهش در نشریه معتبر Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.
