چطور ترامپ، کاناداییها را از پوپولیسم ترساند

در جهانی آشفته از بحرانهای همزمان، از پیامدهای یک پاندمی جهانی گرفته تا تورم بیسابقه، سقوط طبقه متوسط و بیاعتمادی گسترده به نهادها ، بسیاری از کشورهای دموکراتیک غربی در مسیر لغزنده پوپولیسم راستگرا حرکت کردهاند. بریتانیا با برگزیت، ایتالیا با محدودسازی حقوق مهاجران و اقلیتها، و مجارستان با استبداد رسمی؛ همه شاهد افول عقلانیت سیاسی بودهاند. تا همین چند ماه پیش، به نظر میرسید کانادا هم در همین مسیر قرار گرفته باشد.
اما حالا، ناگهان همه چیز تغییر کرده. عامل اصلی؟ دونالد ترامپ.
بسیاری از کاناداییها، بهویژه رأیدهندگان مردد، نگاهی به آمریکا انداختند و تصویری ترسناک از آیندهای دیدند که نمیخواهند. دولتی در همسایگیشان که با ضدعلم، تهدید به خروج از ناتو و رویکردهای تمامیتخواهانه شناخته میشود، به نماد خطر پوپولیسم تبدیل شده است. حتی صحبتهایی از تمایل به الحاق کانادا به آمریکا شنیده شد، که زنگ خطر را برای بسیاری به صدا درآورد.
طبق بررسیهای موسسه EKOS، حدود ۲۵ درصد از رأیدهندگان کانادایی گرایشهای پوپولیستی دارند: بیاعتماد به نهادها، مستعد باور به تئوریهای توطئه و حامیان دوآتشه ترامپ. این گروه، پایگاه اصلی حمایت از حزب محافظهکار و رهبر آن، پیر پولیِور، بودهاند. اما آنچه این حزب را تا همین چند ماه پیش به مرز اکثریت میرساند، حمایت طیفی از رأیدهندگان خسته و نگران بود، نه افراطی، بلکه صرفاً سرخورده.
امروز، این حمایت در حال عقبنشینیست. ظرف تنها دو ماه، فاصله ۲۵ امتیازی محافظهکاران با لیبرالها به اختلاف منفی ۱۰ درصدی تبدیل شده است. حس ملیگرایی که به پایینترین سطح رسیده بود، حالا در حال رشد است. مخالفت با مهاجرت جای خود را به استقبال از استعدادهای جهانی داده. حتی در کبک، علاقه به محصولات و سفرهای آمریکایی کاهش چشمگیری یافته.
در این بزنگاه تاریخی، کانادا شاید راه متفاوتی را در پیش گرفته باشد: دوری از پوپولیسم، و حرکت بهسمت آیندهای مستقل، باز و امیدوار. وقتی از مردم درباره احساسشان نسبت به انتخابات پیشرو پرسیده شد، پاسخ غالب “امید” بود، و این شاید مهمترین نشانه یک تغییر بنیادین باشد.