چرا رنگ آبی در طبیعت نادر است؟
رنگ آبی هزاران سال است که انسان‌ها را مجذوب خود کرده و همچنان رازآلود باقی مانده است. این رنگ نه‌تنها لقب سیاره زمین است، بلکه در نظرسنجی‌ها محبوب‌ترین رنگ در جهان نیز شناخته شده است. آبی نماد آرامش، عمق و آسمان‌های بی‌پایان است. با این حال، با وجود حضور رنگ آبی در آسمان و اقیانوس‌ها، این رنگ در دنیای طبیعت بسیار کمیاب است. حتی در زبان‌ها، واژه آبی پس از کلماتی چون قرمز، زرد، سیاه و سفید وارد شده است.
در قلمرو جانوران، حیوانات آبی بسیار نادرند. مثلاً نه ببر آبی داریم، نه خفاش، سنجاب یا سگ آبی‌رنگ. حتی نهنگ آبی نیز در واقع آبی نیست. این کمیابی باعث می‌شود حیوانات آبی‌رنگ بسیار چشمگیر به‌نظر برسند. با این حال، زمانی که طبیعت موفق به خلق رنگ آبی می‌شود، نتیجه‌ای خیره‌کننده دارد؛ چرا که این رنگ نه از طریق رنگ‌دانه بلکه از ساختار بدنی حیوانات ایجاد می‌شود.
اکثر حیوانات برای رنگ خود از رنگ‌دانه‌هایی استفاده می‌کنند که یا در بدن تولید می‌شوند یا از طریق غذا به‌دست می‌آیند، مانند فلامینگوهایی که با خوردن میگو به رنگ صورتی درمی‌آیند. اما آبی متفاوت است: بسیاری از حیوانات آبی‌رنگ هیچ رنگ‌دانه آبی طبیعی ندارند. رنگ آبی آن‌ها حاصل ساختارهای میکروسکوپی بدن است که با انکسار نور فقط طول موج‌های آبی را بازتاب می‌دهند.
مثلاً پروانه آبی مورفو دارای فلس‌هایی بر روی بال‌های خود است که نور را به شکلی پراکنده می‌کنند که فقط رنگ آبی دیده می‌شود. پرندگانی مانند جی‌جای آبی و برخی میمون‌ها نیز به‌همین روش ساختاری، رنگ آبی دارند. حتی چشم آبی انسان نیز به‌دلیل ساختار نوری عنبیه است، نه رنگ‌دانه آبی.
دانشمندان هنوز مطمئن نیستند چرا رنگ آبی این‌قدر نادر است، اما گمان می‌کنند که پرندگان و حشرات مدت‌ها پیش از آنکه قادر به تولید رنگ آبی باشند، توانایی دیدن آن را داشته‌اند. این تکامل، جهشی بزرگ در ارتباط و بقا بود.
در گیاهان نیز رنگ آبی نادر است، با اینکه آن‌ها توانایی تولید رنگ‌دانه را دارند. همچنان مطالعه بر روی رنگ آبی، ترکیب نور، ساختار و زیبایی آن، موضوعی جذاب برای دانش و هنر است.
