چرا خمیازه مثل خنده واگیر دارد؟
خمیازه یکی از عجیب‌ترین رفتارهای انسان است. برخلاف عطسه یا آروغ، نه صرفاً یک واکنش مکانیکی است و نه فقط احساسی؛ بلکه عملی ناخودآگاه با بُعدی اجتماعی است: خمیازه مسری است.
پژوهش تازه دانشمندان بریتانیایی روی شامپانزه‌ها نشان می‌دهد که خمیازه می‌تواند نه‌تنها میان گونه‌های مختلف، بلکه حتی از یک ربات اندرویدی به شامپانزه‌ها هم منتقل شود. وقتی ربات دهانش را کاملاً باز کرد، شامپانزه‌ها نیز خمیازه کشیدند و نشانه‌های خواب‌آلودگی نشان دادند. این موضوع نشان می‌دهد خمیازه بیشتر پیام استراحت است تا صرفاً یک واکنش حرکتی.
خمیازه مسری در بسیاری از حیوانات اجتماعی مانند سگ، گربه و حتی برخی ماهی‌ها دیده می‌شود و به نظر می‌رسد کارکردی گروهی دارد. برخلاف عطسه یا آروغ، خمیازه برای دیگران معنا دارد و شاید نوعی «زبان پیشا‌گفتاری» برای هماهنگی گروهی بوده است.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کودکان مبتلا به اوتیسم کمتر خمیازه مسری می‌گیرند، مگر این‌که مستقیماً به صورت فرد خمیازه‌کش نگاه کنند. روان‌پریشان هم کمتر خمیازه مسری دارند؛ نشانه‌ای از پیوند خمیازه با همدلی. جالب آن‌که شامپانزه‌های نجات‌یافته در اسپانیا بیشتر به خمیازه غریبه‌ها واکنش نشان می‌دادند تا مربیان آشنا.
کارکرد اصلی خمیازه همچنان رازآلود است، اما می‌تواند پلی میان استراحت و برانگیختگی باشد. ورزشکاران و چتربازان پیش از فعالیت شدید خمیازه می‌کشند؛ همان‌طور که افراد عادی هنگام بیدار شدن روز.
در نهایت، خمیازه فقط نشانه خستگی نیست؛ بلکه ابزاری تکاملی برای ارتباط، همدلی و هماهنگی اجتماعی است؛ رفتاری واگیردار همانند خنده یا خاراندن.
