داروهای لاغری؛ معجزه‌آسا یا شمشیر دو لبه؟
داروهای کاهش وزن مانند Ozempic، Wegovy، Mounjaro وZepbound که با نام علمی GLP-1 شناخته می‌شوند، ابتدا برای درمان دیابت نوع 2 طراحی شدند، اما اکنون به‌طور گسترده برای کاهش وزن و مقابله با چاقی نیز استفاده می‌شوند. با وجود رشد چشمگیر محبوبیت این داروها و پیش‌بینی بازار 150 میلیارد دلاری تا سال 2035، هنوز تنها 3 درصد از افراد واجد شرایط از این داروها استفاده می‌کنند.
دکتر جان اندرسون، متخصص دیابت، تأکید می‌کند که بیشتر افراد چاق می‌توانند از این داروها بهره‌مند شوند، اما اولویت با کسانی است که چاقی همراه با بیماری‌هایی مانند دیابت نوع 2، فشار خون بالا، آپنه خواب و آرتروز شدید دارند. وی هشدار می‌دهد که درمان زودهنگام چاقی می‌تواند از پیشرفت بسیاری بیماری‌ها جلوگیری کند.
دکتر مایکل عزیز نیز می‌گوید: اولین گام باید تغییر سبک زندگی از طریق تغذیه سالم، ورزش، خواب کافی و کاهش استرس باشد. با این حال، برای افرادی که به‌رغم تلاش‌هایشان کاهش وزن ندارند، مثلاً به‌دلیل سوخت‌وساز کند یا آسیب‌های جسمی، دارو می‌تواند راهکار موثری باشد. بیمه‌ها معمولاً هزینه این داروها را برای افراد با شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از 27 می‌پذیرند.
حتی افراد با چاقی خفیف ( BMI کمتر از 30) هم می‌توانند از مزایای این داروها بهره‌مند شوند. دکتر ویلیجان بلتره، جراح چاقی، می‌گوید این افراد حتی ممکن است سریع‌تر و موثرتر وزن کم کنند.
مزایای دیگر این داروها فراتر از کاهش وزن است. تحقیقات نشان می‌دهد آن‌ها می‌توانند خطر سکته و حمله قلبی را تا 20 درصد کاهش دهند، بیماری کبد چرب را بهبود بخشند، خواب را بهتر کنند و حتی اشتها و ولع به الکل را کاهش دهند. مطالعاتی نیز در حال بررسی اثر این داروها بر آلزایمر، اعتیاد و بیماری‌های مزمن دیگر است.
اما این داروها بی‌خطر هم نیستند. عوارضی چون تهوع، یبوست، اسهال، ریزش مو، کاهش عضله و تغییرات خلق‌وخو گزارش شده است. زنان باردار و افرادی با سابقه سرطان تیروئید یا پانکراتیت نباید از آن‌ها استفاده کنند.
در نهایت، پزشکان هشدار می‌دهند که GLP-1 یک «راه‌حل جادویی» نیست، بلکه باید در کنار تغذیه سالم و تحرک بدنی قرار گیرد. این داروها دائمی نیستند، اما در بسیاری موارد تحولی بزرگ در زندگی افراد ایجاد کرده‌اند؛ از کاهش داروهای فشار خون گرفته تا لغو جراحی زانو و بازگشت به فعالیت‌های لذت‌بخش مثل اسکیت یا پیاده‌روی.
