حدود یک چهارم کانادایی ها در اقتصاد گیگ کار می کنند؛ آیا این نشانه اقتصاد سالم است؟!
یادداشت هفته به قلم: شاکه آیوازیان –اقتصاد گیگ یا gig economy سیستمی است که در آن نیروی کار – که به عنوان پیمانکار مستقل یا آزاد کار شناخته می شود- در مشاغل آزاد یا جانبی کار می کند. این پیمانکاران مستقل عموما آزادی عمل زیادی دارند و برنامه کاری خود را به دلخواه تنظیم می کنند و به اصطلاح عامیانه رئیس خودشان هستند. با این حال از مزایای بیمه و بازنشستگی و امنیت شغلی محروم هستند.
اداره آمار کانادا نیز کارگران گیگ را به عنوان افرادی توصیف می کند که با کارفرمایان قراردادهای کوتاه مدت برای انجام وظایف خاص، منعقد می کنند. اکثر این افراد در بخش هایی مانند دلیوری غذا یا حمل و نقل مسافر، از جمله اوبر و لیفت کار می کنند، که به خودی خود مشکل محسوب نمی شود.
این سیستم زمانی مشکل ساز می شود که فرد برای تامین هزینه های سرسام آور زندگی و به عنوان شغل دوم و حتی سوم به آن روی می آورد.
طبق گزارش شرکت بیمه Securian Canada که بر اساس نظرسنجی Angus Reid تنظیم شده، تقریبا یک چهارم از پاسخ دهندگان به نظرسنجی در اقتصاد گیگ و به عنوان پیمانکار مستقل، در مشاغل کوتاه مدت (بدون تضمین تبدیل شدن به شغل ثابت) کار می کنند.
محققان می گویند، داشتن شغل دوم برای تامین مخارج ضروری زندگی نشانه عدم سازگاری مشاغل سنتی با وضعیت اقتصادی و فشارهای مالی است که نیروی کار در حال حاضر با آنها مواجه است.
این نظرسنجی نشان داد که کارگران جوان تر به احتمال زیاد در مشاغل گیگ کار می کنند، به طوری که 30 درصد از پاسخ دهندگان بین 18 تا 34 سال در اقتصاد گیگ شرکت می کنند.
حدود 23 درصد از پاسخ دهندگان بین 35 تا 54 سال و تنها 16 درصد از پاسخ دهندگان بالای 55 سال، گفتند به صورت پیمانکار مستقل کار می کنند.
***
اقتصاد گیگ با ظهور پلتفرم های دیجیتالی رشد چشمگیری داشته است و همانطور که در ابتدا گفته شد، مزایا و معایب خاص خود را دارد.
جنبه‌های مثبت
اقتصاد گیگ به افراد اجازه می دهد تا کنترل بیشتری بر زندگی کاری و شخصی خود داشته باشند. انعطاف پذیری زمانی و مکان کار و تنوع پروژه ها از مزایای اصلی این سیستم هستند. برای بسیاری از افراد، این مدل کار کردن جذاب است. همچنین، اقتصاد گیگ به عنوان یک منبع درآمد جانبی برای بسیاری از افراد عمل می کند و به آنها کمک می کند تا استقلال مالی بیشتری داشته باشند.
چالش های اساسی
با این حال، اقتصاد گیگ با چالش های قابل توجهی مواجه است. از مهم ترین آنها، عدم ثبات شغلی و مالی است. افراد شاغل در این سیستم ممکن است هرگز اطمینان کاملی از درآمد ثابت خود نداشته باشند و دوره های بیکاری را تجربه کنند. این نبود ثبات می تواند استرس و نگرانی های مالی را افزایش دهد.
از سوی دیگر، اقتصاد گیگ فاقد مزایای اجتماعی و رفاهی است که در مشاغل سنتی وجود دارد. حقوق بازنشستگی، بیمه درمانی و مرخصی با حقوق معمولا ارائه نمی شود، که می تواند برای سلامت مالی و جسمی افراد در درازمدت مضر باشد. فشار مالی و نداشتن برنامه کاری ثابت، می تواند باعث اضطراب و استرس شود.
نتیجه گیری
اقتصاد گیگ از نظر انعطاف پذیری و ایجاد فرصت های جدید، مزایای قابل توجهی دارد. اما عدم ثبات شغلی و نبود حمایت های اجتماعی آن را به یک سیستم ناسالم برای برخی افراد تبدیل می کند. برای اینکه این سیستم به شکلی سالم تر و پایدارتر عمل کند، نیاز به تغییرات ساختاری در قوانین کار و حمایت های اجتماعی است تا کارگران گیگ از امنیت بیشتری برخوردار شوند.
در حالی که کارگران برای تکمیل درآمد خود به مشاغل آزاد روی می آورند، این کارفرمایان هستند که بیشترین سود را از اقتصاد گیگ می برند. زیرا آنها تمایل کمتری به استخدام نیروی کار دائمی دارند.
