حبابی که ترکید: سقوط بازار کاندوهای کانادا و سرنوشت سرمایه‌گذاران گرفتار
بهار 2022، نیزار تاجدین 41 ساله از مونترال، قراردادی برای خرید یک واحد پیش‌فروش در محله اعیان‌نشین فارست‌هیل تورنتو امضا کرد. او 10 درصد از مبلغ 855 هزار دلاری را به‌عنوان بیعانه پرداخت و با تشویق مشاور املاکی به نام رحیم هیرجی امیدوار بود با فروش این واحد پیش از تکمیل، سودی کلان به دست آورد. طرحی که «فروش انتقالی» نام دارد، سال‌ها بخشی از داغ‌ترین معاملات کاندو در تورنتو بود.
اما بازار برخلاف انتظار فروپاشید. قیمت متوسط کاندوها تا سال 2024 حدود 100 هزار دلار سقوط کرد. خریدار جدیدی پیدا نشد و تاجدین نتوانست وام بگیرد. در نهایت، شرکت سازنده «سنترکورت» نه تنها بیعانه‌اش را ضبط کرد، بلکه او را برای 860 هزار دلار خسارت و هزینه‌های حقوقی تحت پیگرد قرار داد. تاجدین هم علیه مشاور املاک شکایت کرده، اما با کوهی از هزینه‌های حقوقی و احتمال ورشکستگی شخصی مواجه است. او می‌گوید: ورشکستگی یعنی هفت سال زندگی از دست رفته؛ از وام اتومبیل تا خریدهای ساده آنلاین همه غیرممکن می‌شود.
تاجدین تنها یکی از هزاران کانادایی است که قربانی ترکیدن حباب کاندو شده‌اند. بسیاری از خریداران طبقه متوسط، با وعده «سود تضمینی» وارد شدند، اما حالا با وام‌هایی که نمی‌توانند بگیرند و واحدهایی که نه قابل فروش است و نه با اجاره پوشش هزینه‌ها را می‌دهد، گرفتار مانده‌اند. از 2022 تاکنون قیمت کاندوها در تورنتو 16.6 درصد و در ونکوور 9 درصد کاهش یافته است. برخی سازندگان برای جبران زیان، خریداران ناتوان از تکمیل قرارداد را به دادگاه کشانده‌اند.
بحران فقط خریداران را نزده است؛ سازندگان نیز برای تأمین مالی پروژه‌های جدید با مشکل روبه‌رو شده‌اند. بسیاری وارد فرایند ورشکستگی شده یا پروژه‌ها را نیمه‌کاره رها کرده‌اند. در تورنتو بیش از 23 هزار واحد فروش‌نرفته وجود دارد که نزدیک به 2 هزار واحدشان تکمیل‌شده اما خالی مانده‌اند.
این فروپاشی نتیجه سال‌ها سفته‌بازی و بازاریابی پرزرق‌وبرق بود؛ جایی که کاندوها از «خانه» به «دارایی مالی» بدل شدند. خریداران، از سرمایه‌گذاران خارجی تا کانادایی‌های طبقه متوسط، به امید سود سریع وارد شدند. اما با افزایش نرخ بهره از 2022، هزینه‌های وام جهش کرد و چرخه سودآوری شکست.
اکنون بسیاری از سرمایه‌گذاران کوچک، از جمله مادران مجرد یا خانواده‌های جوان، با خطر از دست دادن پس‌انداز عمرشان مواجه‌اند. هم‌زمان، کمبود مسکن برای خانوارها شدیدتر شده، زیرا بیشتر پروژه‌ها واحدهای کوچک و غیرعملی برای زندگی بلندمدت ساخته‌اند.
کارشناسان معتقدند سیاست‌گذاران کانادایی با چشم‌پوشی از این سفته‌بازی، بذر بحران امروز را کاشتند. آن‌ها هشدار می‌دهند که فروپاشی کاندو نه فقط جیب سرمایه‌گذاران، بلکه آینده مالکیت مسکن و ثبات مالی خانواده‌های کانادایی را تهدید می‌کند.
ChatGPT can make mistakes. Check important info.
