تنشهای مذهبی در برمپتون کانادا
معبد هندو سابها ماندیر واقع در شهر برمپتون کانادا، در کنار یک جاده پر رفت و آمد قرار دارد. در این منطقه، به مناسبت جشن دیوالی، بسیاری از خانهها چراغهایی آویزان کردهاند که جلوهای زیبا به فضا بخشیده است. در بالای پارکینگ این معبد، مجسمهای ۱۷ متری از لرد هانومان، خداوند میمونها، به ترافیک نظاره میکند و در عین حال، عبادتکنندگان به طور مداوم به این مکان مقدس می آیند و میروند.
چند دقیقه پایینتر از این مکان، معبد گوردوارا داسمش دربار قرار دارد که در کنار یک مرکز خرید با فروشگاههای ساری، رستورانهای هندی و دیگر کسبوکارها واقع شده است. این موضوع نشاندهنده وجود جمعیت بزرگ آسیای جنوبی در این شهر میباشد. با وجود حضور چند نگهبان در محوطه معبد، تشخیص این که این محله آرام در گذشته شاهد درگیریهای خشونتآمیز بین فعالان سیک و معترضان ملیگرا بوده، کار دشواری به نظر میرسد.
درگیریهای اخیر در جامعه، واکنشهای منفی شهردار شهر، نخستوزیر انتاریو و نخستوزیر کانادا، جاستین ترودو را به همراه داشت. نخستوزیر هند، نارندرا مودی، نیز این حادثه را به عنوان حملهای به معبد هندوها توصیف کرد. تا کنون، پلیس پنج نفر را دستگیر و اعلام کرده که ممکن است بازداشتهای بیشتری نیز انجام شود. در عین حال، اعضای جامعه نگراناند که این وضعیت منجر به افزایش خشونتها میان فعالان جداییطلب سیک و حامیان مودی شود، که برخی از آنها ایدئولوژیهای ملیگرای هندو دارند.
در تاریخ 3 نوامبر، تصاویری ویدیویی از شبهای پرتنش منتشر شد که صحنهای پر از هیجان و تنش را به نمایش گذاشت. در این تصاویر، گروهی از مردان در حال پرتاب آجر و آسیب رساندن به اتومبیلها بودند، در حالی که برخی دیگر با چوب و پرچم به یکدیگر ضربه میزدند. در میان این آشوب، پرچم سهرنگ هند به اهتزاز درآمده بود و نشانه زرد روشنی که نماد طرفداران سرزمین مستقل سیکها، یعنی خالستان، محسوب میشود، در دست عدهای دیگر دیده میشد. این اعتراضات به دلیل بازدید مقامات دولتی هند از معبدی که در آن جلسات کنسولی در مکانهای مذهبی مختلف در سراسر انتاریو، از جمله معابد سیک، برگزار میگردید انجام شده است. در تاریخ ۴ نوامبر، بازدید در شرایطی پرتنش و آشوب شکل گرفت که پلیس کانادا و دولت جاستین ترودو اعلام کردند که دولت نارندرا مودی در هند، کمپینی از خشونت و ترساندن علیه فعالان سیک راهاندازی کرده است. ایندرجیت سینگ گوسال، یکی از رهبران گروه “سیکها برای عدالت” که در سازماندهی این تظاهرات نقش داشت، تصریح کرد که این اعتراض بهطور خاص علیه دولت هند بوده و علیه مذهب هندو نبوده است. او همچنین با پلیس همکاری کرده است تا اطمینان حاصل کند که این تظاهرات موجب اختلال در مراسم عبادی نخواهد شد. گوسال، یکی از نزدیکان هاردیپ سینگ نیجار، که خود یکی از رهبران جنبش خالصتان و حامی این جنبش به شمار میرود، به تازگی به طرز فجیعی به قتل رسیده است و مقامات کانادایی این حادثه را به دیپلماتها و کارکنان کنسولی هند نسبت دادهاند. جنبش خالستان در هند به عنوان یک جنبش ممنوعه شناخته میشود و مقامات این کشور، جداییطلبان سیک را تروریست و تهدیدی برای امنیت ملی قلمداد میکنند. گوسال پیش از این حادثه، ادعا کرده بود که معترضان حامی مودی، آغازگر خشونتها بودهاند و یکی از آنها به او گفته است: “ما میخواهیم تو را بکشیم.” او در پاسخ به معترض ابراز تاسف کرده است، اما قبل از اینکه بتواند حرفی بزند، مورد حمله و ضرب و شتم قرار گرفته است. پلیس منطقه پیل، گوسال را به دلیل حمل سلاح متهم کرده است. در پی این رویدادها، درگیریها شدت گرفت و در شب همان روز، گروهی از افراد که پرچمهای هندی را در دست داشتند، ترافیک را در خارج از معبد ایجاد کردند.
جسکاران ساندھو، که به عنوان یکی از اعضای هیئت مدیره سازمان جهانی سیکها فعالیت میکند، در اظهاراتی تاکید کرد که مشاهده چنین صحنههایی در کانادا بیسابقه است، چرا که این کشور بزرگترین جمعیت سیکها را خارج از هند در خود جای داده است. او افزود: “سخنان ملیگرایانه هندوها در هند امری عادی است و اقلیتها به این شکل مورد توجه قرار میگیرند، اما در کانادا وضعیت به این صورت نیست و این موضوع به شدت نگرانکننده است.”
جانگام، یک هندو و دالیت، پس از اعتراضات اخیر در برمپتون، با تماسهای بستگانش در هند مواجه شد که نگران سلامتی او بودند. این موضوع نشاندهنده موفقیت حامیان مودی در ارائه این اعتراضات به عنوان حملهای به جامعه هندوهاست. جانگام در این باره اظهار میکند: «آنها در حال بازی با مفهوم اینکه قربانی شدهاند هستند. این یک روایت نادرست است و بخشی از یک واقعیت است که هدف آن بیاعتبار کردن دولت کانادا میباشد.»
گورپرتاپ سینگ تور، عضو شورای شهر برمپتون، به انتشار اطلاعات نادرست در رسانههای هند و همچنین پیامهای واتساپی اشاره کرد که ناآرامیها را بهعنوان یک حمله خشونتآمیز به معبد هندوها توصیف کردهاند. او این موضوع را موجب ایجاد ترس و نفرت در جوامع کانادا و هند دانست. وی همچنین افزود: «مشاهده این وضعیت در شهر ما واقعا ناراحتکننده است و اینکه این موضوع به عنوان درگیری میان جامعه سیک و جامعه هندو مطرح شود، کاملا ناعادلانه است.»
در همین راستا، روپناوت شارما، کشیش معبد رام ماندیر هندوها در میسیساگا، تاکید کرد که ناآرامیهای اخیر در برمپتون نشاندهنده تنشهای مذهبی نیست و تصریح کرد: «این موضوع هیچ ارتباطی با اختلافات هندو-سیک ندارد… بلکه تنها مربوط به یک گروه خاص از افراد است که نظرات خاص خود را دارند.»
شَرما، رئیس فدراسیون هندوها، به تازگی اعلام کرد که در حال همکاری با مقامات محلی به منظور ایجاد محدودیتهایی برای برگزاری تظاهرات در نزدیکی مکانهای مذهبی است. او در این باره اظهار داشت: “هدف ما این است که مردم همچنان حق اعتراض داشته باشند، اما در عین حال باید فاصله خود را حفظ کنند.”
در همین راستا، رهبران معبد هندو سابا ماندیر به درخواستهای رسانهها برای اظهارنظر پاسخ ندادند، اما واسوِدِو جاشی، یکی از پاندیتهای این معبد، در گفتوگو با روزنامه تورنتو استار بیان کرد که برگزاری این تظاهرات باید در خارج از کنسولگری هند انجام میشد.
این نگرانیها همچنین از سوی برخی رهبران سیاسی مطرح شده است. به عنوان مثال، شهردار برمپتون، پاتریک براون، خواستار تصویب قانونی شد که برگزاری تظاهرات در مکانهای مذهبی را ممنوع کند. همچنین، جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا، هفته گذشته تصریح کرد که هر گونه اعمال خشونت در معبد قابل قبول نیست.
ساندهو اظهار داشت که این نوع بیانیهها موضوع اصلی را نادیده میگیرند. او افزود: «رهبران ما به سرعت درباره خشونتهای گروهی صحبت میکنند، اما در مورد خشونتهایی که در هند علیه جامعه سیکهای کانادا رخ میدهد، به طور کامل سکوت کردهاند.»
او همچنین پرسید : «آیا تصاویر موجود برای شما کافی نیستند تا از وضعیت کنونی در کانادا آگاه شوید؟»