اسپری بینی که افسردگی را در چند ساعت درمان می‌کند؟
یک مطالعه بزرگ پزشکی خبر از امیدی تازه برای مبتلایان به افسردگی مقاوم به درمان داده است: اسپری بینی اسکتامین می‌تواند تنها در چند ساعت اثرات چشمگیری بر بهبود بیماران داشته باشد؛ چیزی که داروهای ضدافسردگی معمولی گاه هفته‌ها یا حتی ماه‌ها زمان نیاز دارند تا نتیجه دهند.
برای سال‌ها، بیماران با اختلال افسردگی اساسی (MDD) ناچار بودند چرخه طاقت‌فرسای داروهای مختلف را تجربه کنند. اما نزدیک به یک‌سوم بیماران، حتی پس از مصرف چندین دارو، هیچ بهبودی حس نمی‌کردند؛ گروهی که پزشکان آن‌ها را افسردگی مقاوم به درمان (TRD) می‌نامند.
مطالعه تازه‌ای که نتایج آن در JAMA Psychiatry منتشر شد، نشان می‌دهد اسپری بینی اسکتامین نه تنها به‌عنوان درمان کمکی، بلکه به‌طور مستقل هم می‌تواند موثر باشد. در این آزمایش بالینی فاز 3784 بیمار از 51 مرکز درمانی در آمریکا بین سال‌های 2020 تا 2024 شرکت داشتند. همه آن‌ها سابقه پاسخ ضعیف به حداقل دو داروی ضدافسردگی داشتند.
بیماران به‌طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند: دریافت‌کنندگان دوز 56 میلی‌گرم، 84 میلی‌گرم یا دارونما. طی چهار هفته، شرکت‌کنندگان دو بار در هفته اسپری مصرف کردند. نتیجه‌ها حیرت‌انگیز بود: تنها پس از یک روز، کاهش علائم افسردگی در گروه‌های اسکتامین محسوس بود و تا پایان دوره چهار هفته‌ای ادامه داشت.
گروه 56 میلی‌گرمی به‌طور میانگین 5.1 امتیاز و گروه 84 میلی‌گرمی 6.8 امتیاز بیشتر از دارونما در مقیاس شدت افسردگی بهبود نشان دادند؛ عددی که در مقایسه با داروهای سنتی ـ که معمولاً شش تا هشت هفته طول می‌کشد ـ یک جهش چشمگیر محسوب می‌شود.
در ادامه مرحله آزمایشی 12 هفته‌ای که همه بیماران اسکتامین دریافت کردند، نتایج همچنان پایدار یا حتی بهتر شد. البته عوارض جانبی هم گزارش شد: سرگیجه، تهوع، سردرد و حالت جدایی موقت از محیط اطراف. اما بیشتر این اثرات ظرف چند ساعت رفع شدند و هیچ افزایش در افکار خودکشی دیده نشد.
از آنجا که داروهای ضدافسردگی طی سه دهه اخیر مسیر تازه‌ای ارائه نکرده بودند، ورود اسکتامین ـ که به جای سروتونین و دوپامین بر سیستم گلوتامات اثر می‌گذارد ـ می‌تواند یک «پارادایم نو» در روان‌پزشکی ایجاد کند.
با وجود محدودیت‌های پژوهش، پیام اصلی روشن است: برای میلیون‌ها انسانی که با افسردگی شدید دست و پنجه نرم می‌کنند، امید به درمانی سریع‌تر و موثرتر حالا از همیشه واقعی‌تر به نظر می‌رسد.
