اثرات پرواز بر بدن انسان و راه‌های حفظ سلامتی در هواپیما
سفر با هواپیما تجربه‌ای غیرطبیعی برای بدن انسان است؛ ما برای پرواز در لوله‌ای فلزی با سرعت بیش از 800 کیلومتر در ساعت و در ارتفاع 11 هزار متری تکامل نیافته‌ایم. به همین دلیل، پرواز می‌تواند اثراتی عجیب و گاه ناخوشایند بر بدن داشته باشد.
مطالعه‌ای جدید در مجله Thorax نشان داده است که فشار کابین در حین پرواز می‌تواند باعث کاهش فشار خون و افزایش ضربان قلب شود – حتی در افراد جوان و سالم. این وضعیت در صورت مصرف الکل تشدید می‌شود. پزشکان توصیه می‌کنند که در طول پرواز، از نوشیدن مشروبات الکلی پرهیز یا آن را محدود کنید، مخصوصاً اگر دچار مشکلات قلبی هستید.
دکتر استیون هیوز، استاد دانشگاه انگلیا روسکین، توضیح می‌دهد که در هواپیما، بدن دچار سازگاری‌های فیزیولوژیک و روانی خاصی می‌شود. در ارتفاع پروازهای تجاری، اکسیژن محیط بسیار کم است و بدون سیستم فشار کابین، انسان به سرعت بیهوش می‌شود.
مهم‌ترین اثرات پرواز بر بدن:
- ذهن: فشار کم هوا باعث کم‌اکسیژنی خفیف (هیپوکسی) می‌شود که می‌تواند تمرکز، حافظه و خلق‌وخو را تحت تأثیر قرار دهد و احساس اضطراب را افزایش دهد.
- گوش‌ها: برای تطبیق با کاهش فشار هوا، گوش‌ها باید “تق” کنند تا فشار میانی تخلیه شود.
- بینی و چشم‌ها: رطوبت پایین باعث خشکی و کاهش حس بویایی می‌شود – به همین دلیل غذاهای شورتر جذاب‌ترند.
- دهان: خشکی دهان و کاهش حساسیت چشایی (تا 30 درصد) به مزه‌های شور و شیرین، رایج است.
- معده: هوای کمتر و فشار پایین باعث نفخ و کند شدن گوارش می‌شود.
- پاها: نشستن طولانی خطر لخته خون (ترومبوز ورید عمقی) را افزایش می‌دهد، به‌ویژه در پروازهای طولانی.
- پوست: رطوبت کابین اغلب کمتر از 20 درصد است که منجر به خشکی پوست می‌شود.
چطور سالم بمانیم؟
بزرگ‌ترین دشمن سلامت در هواپیما کم‌آبی است. دمای پایین، فشار کم و هوای خشک باعث دفع آب از طریق تنفس می‌شوند. افرادی که مضطرب هستند حتی سریع‌تر آب از دست می‌دهند. الکل هم با تحریک کلیه‌ها وضعیت را بدتر می‌کند. توصیه پزشکان:
* هر ساعت حدود 250 میلی‌لیتر آب بنوشید.
* از مصرف الکل پرهیز کنید.
* تکنیک‌های تنفس برای کاهش اضطراب را تمرین کنید.
* هر از گاهی بلند شوید و پاها را حرکت دهید تا گردش خون حفظ شود.
