ابرچهره‌شناسان؛ انسان‌هایی با حافظه تصویری شگفت‌انگیز
آیا می‌توانید چهره رهگذری را که امروز تنها یک‌بار دیده‌اید به خاطر بیاورید؟ اکثر ما نه، اما گروهی نادر از افراد که «ابرچهره‌شناس» یا Super-Recognizers نامیده می‌شوند، چنین توانایی خارق‌العاده‌ای دارند. آن‌ها می‌توانند حتی پس از یک نگاه کوتاه، چهره‌های ناآشنا را به یاد آورند. دانشمندان امیدوارند با مطالعه این افراد، راز توانایی مغز در تشخیص چهره‌ها را بهتر بفهمند؛ مهارتی حیاتی برای موجودی اجتماعی مثل انسان.
پردازش چهره در انسان‌ها طیفی است. در یک سر طیف، 2 تا 3 درصد افراد با «کوری چهره» یا Prosopagnosia دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در سوی دیگر، ابرچهره‌شناسان قرار دارند که قادرند چهره‌ها را حتی در شرایط دشوار، مانند وضوح پایین یا زاویه‌های متفاوت، به‌خوبی شناسایی کنند.
ویژگی مشترک ابرچهره‌شناسان توجه شدید به چهره‌هاست. هنگام دیدن تصاویر تصادفی، نگاه آن‌ها به‌طور خودکار به سمت چهره‌ها کشیده می‌شود، به‌ویژه ناحیه زیر چشم‌ها که برای شناسایی بهینه است.
تحقیقات اخیر نشان داده این توانایی محدود به دیدن نیست. ابرچهره‌شناسان در تشخیص صداهای ناآشنا نیز مهارت بیشتری دارند، که شاید نشانگر یک «مبنای مشترک برای پردازش هویت» در حواس مختلف باشد. با این حال، آن‌ها نیز مانند افراد عادی در تشخیص چهره افراد متعلق به قومیت‌های دیگر دچار دشواری می‌شوند.
توانایی ابرچهره‌شناسان ذاتی است و قابل آموزش نیست. این افراد تصمیمات خود را سریع‌تر و شهودی‌تر می‌گیرند. همین ویژگی سبب شده پلیس‌ها در کشورهایی مانند آلمان و استرالیا برای شناسایی مجرمان از آن‌ها کمک بگیرند.
هرچند این افراد بی‌خطا نیستند و حتی هنگام اشتباه نیز اعتماد به نفس بالایی دارند، اما مطالعه آن‌ها می‌تواند به رمزگشایی فرایند شگفت‌انگیز مغز در تبدیل یک چهره غریبه به چهره‌ای آشنا کمک کند. این پژوهش‌ها نه‌تنها پرده از اسرار حافظه تصویری برمی‌دارند، بلکه شاید در آینده به ارتقای فناوری‌های امنیتی و هوش مصنوعی نیز یاری رسانند.
