چگونه تغییرات آب‌وهوایی می‌توانند زمین‌لرزه ایجاد کنند؟
تغییرات اقلیمی فقط به توفان و موج گرما و سیل ختم نمی‌شود؛ اکنون پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که این تغییرات می‌توانند به زمین‌لرزه، گسست قاره‌ای و حتی تولید بیشتر ماگما نیز منجر شوند. مطالعه‌ای تازه در Scientific Reports نشان می‌دهد که فرآیندهای جوی می‌توانند بر فرآیندهای زمین‌شناسی اثر بگذارند. آن هم تأثیراتی که زمانی غیرقابل تصور بود.
جیمز مویرهِد، زمین‌شناس دانشگاه اوکلند، توضیح می‌دهد که اگرچه نیروهای تکتونیکی عامل اصلی شکاف قاره‌ای هستند، اما اقلیم می‌تواند سرعت این فرآیندها را کم یا زیاد کند و دوره‌هایی از لرزش‌های شدیدتر یا فعالیت آتشفشانی ایجاد کند. این یافته‌ها بر اساس داده‌هایی از دریاچه تورکانا در شمال کنیا به دست آمده است. منطقه‌ای که در قلب «دره ریفت آفریقا» قرار دارد و یکی از فعال‌ترین مناطق تکتونیکی جهان می باشد.
پژوهشگران 27 گسل زیر دریاچه را در بازه 10 هزار سال گذشته بررسی کردند؛ دوره‌ای که شامل «دوره مرطوب آفریقایی» (9600 تا 5300 سال قبل) و سپس دوره خشک‌تر پس از آن است. در دوره مرطوب، بارش فراوان باعث بالا آمدن صدها فوتی سطح آب تورکانا شد. وزن عظیم آب فشار سنگینی به پوسته زمین وارد کرده و فعالیت گسل‌ها و جریان ماگما را سرکوب می‌کرد.
اما با خشک شدن اقلیم و پایین رفتن حدود 450 فوتی سطح آب، این فشار تخلیه شد و زمین بیدار شد. داده‌ها نشان می‌دهند با پایین آمدن سطح دریاچه، لغزش گسل‌ها سریع‌تر شده و ماگمای بیشتری تولید می‌شود. این الگو در جاهای دیگر نیز دیده شده: ایسلند، یلوستون، و حتی سراسر آمریکای شمالی و اروپا پس از عقب‌نشینی یخچال‌های عصر یخبندان.
برخلاف فرآیندهای کند زمین‌شناسی، بالا و پایین شدن سطح دریاچه‌ها می‌تواند فقط طی چند قرن رخ دهد، که زمانی بسیار کوتاه در مقیاس زمین است. همین موضوع آن را برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان حیاتی می‌کند.
مویرهِد می‌گوید: اگر قرار است ارزیابی خطر در منطقه‌ای مانند تورکانا انجام شود، باید وضعیت اقلیمی و حجم آب دریاچه را در نظر گرفت، چون همان عاملی که سیلاب می‌سازد، ممکن است صد سال بعد زمین را بلرزاند.
