زوال عقل تقدیر پیری نیست؛ نیمی از موارد را می‌توان با تغییر سبک زندگی متوقف کرد
دکتر ریچارد اوکلی، مدیر تحقیقات انجمن آلزایمر بریتانیا، در همایش New Scientist Live 2025 در لندن با صراحت گفت: زوال عقل بخشی طبیعی از پیری نیست، و می‌توان از آن پیشگیری کرد. او تأکید کرد اگرچه سن بالا بزرگ‌ترین عامل خطر است، اما 14 عامل دیگر وجود دارد که کاملاً قابل تغییر هستند. بر اساس تحقیقات کمیسیون Lancet، حدود 45 درصد از موارد زوال عقل می‌تواند با تغییر این عوامل پیشگیری شود.
زوال عقل اصطلاحی کلی برای مجموعه‌ای از بیماری‌های مغزی پیشرونده است که بیش از 6 میلیون آمریکایی را درگیر کرده و سالانه موجب بیش از 100 هزار مرگ می‌شود. اما مانند سرطان و بیماری قلبی، نگاه علم پزشکی در حال تغییر است: از درمان صرف، به سوی پیشگیری و مداخله زودهنگام.
به گفته اوکلی، مهم‌ترین گام‌ها شامل کنترل وزن، تغذیه سالم، ورزش منظم، ترک سیگار و مصرف متعادل الکل است. او می‌گوید: هر چه برای قلب‌تان مفید است، برای مغزتان هم مفید است. اما برخی عوامل خاص نیز وجود دارند، از جمله ادامه تحصیل در سال‌های بیشتر که موجب افزایش انعطاف و ذخیره شناختی مغز می‌شود، یا کاهش تماس با آلودگی هوا که نیازمند تصمیمات سیاسی است.
او همچنین بر نقش شنوایی تأکید کرد: افرادی که دچار کم‌شنوایی هستند و از سمعک استفاده نمی‌کنند، معمولاً از اجتماع کنار می‌کشند و این انزوا پیشرفت آلزایمر را تسریع می‌کند.
با این حال، اوکلی هشدار داد که بار مسئولیت تنها بر دوش فرد نیست. برای تغییر رفتارهای پرخطر باید حمایت اجتماعی وجود داشته باشد: نمی‌توان فقط گفت سیگار نکشید؛ باید برنامه‌های ترک سیگار و سیستم‌های حمایتی داشت.
پیام پایانی او ساده است: به مغزتان مانند قلب‌تان اهمیت دهید. زندگی سالم یعنی تفکر سالم!
