زمستان بدهی‌ها؛ وقتی خریدهای کریسمس کانادایی‌ها به کابوسی مالی بدل می‌شود
یادداشت هفته به قلم شاکه آیوازیان – در حالی که تقویم هنوز به فصل جشن و سرور نرسیده، اقتصاد کانادا نشانه‌هایی نگران‌کننده از بحرانی تازه را آشکار می‌سازد: پیش بینی انباشت بدهی‌های خانوار پس از تعطیلات سال نو. بر اساس نظرسنجی جدید Omnisend UAB، انتظار می‌رود کانادایی‌ها امسال مجموعاً 6.1 میلیارد دلار بدهی تازه به دوش بکشند؛ رقمی که به طور متوسط برای هر شهروند 187 دلار بر جا می‌گذارد.
تغییر رفتار مصرفی زیر فشار تورم
تورم بالا، بی‌ثباتی تجاری و چشم‌انداز مبهم بازار کار، خانوارها را وادار کرده است تا نسبت به خرج‌های خود بازنگری کنند. حدود 76 درصد از پاسخ‌دهندگان نظرسنجی گفته‌اند قصد دارند امسال کمتر از سال گذشته هزینه کنند و 61 درصد نیز اعلام کرده‌اند بودجه‌شان برای تعطیلات کمتر از 500 دلار خواهد بود. دلایل این صرفه‌جویی گسترده روشن است: 56 درصد افزایش قیمت‌ها را عامل اصلی دانسته‌اند، 18 درصد از رشد بدهی‌های شخصی هراس دارند و 14 درصد به دلیل کاهش درآمد یا شرایط شغلی شکننده دست به احتیاط زده‌اند.
وسوسه «خرید کن، بعداً بپرداز»
یکی از ابزارهایی که امسال به شکل گسترده‌تری در میان مصرف‌کنندگان دیده می‌شود، طرح‌های قسطی بدون بهره یا همان (Buy Now, Pay Later) است. بر اساس آمار، 37 درصد از کانادایی‌ها قصد دارند از این شیوه برای خرید هدایای کریسمس استفاده کنند. این روش که ابتدا برای خریدهای بزرگ طراحی شده بود، اکنون از رستوران‌های آنلاین گرفته تا داروهای لاغری را پوشش می‌دهد. اما کارشناسان هشدار می‌دهند که این ابزار مالی خالی از خطر نیست: جریمه‌های تأخیر، آسیب به رتبه اعتباری و حتی دشواری در بازگرداندن کالاها می‌تواند مصرف‌کنندگان را با هزینه‌های پنهان روبه‌رو کند. به بیان ساده، «راحتی امروز» ممکن است «بدهی فردا» را سنگین‌تر کند.
نبض خرده‌فروشی در نوسان
اعداد و ارقام اداره آمار کانادا نشان می‌دهد که بخش خرده‌فروشی در کشور در حال تجربه نوسان‌های شدید است. در ماه جولای فروش خرده‌فروشی 0.8 درصد کاهش یافت و به 69.6 میلیارد دلار رسید. کاهش چشمگیر در سوپرمارکت‌ها (۲.۵ درصد) و فروش پوشاک و لوازم جانبی (2.9 درصد) سهم عمده‌ای در این افت داشتند. هرچند در همان ماه فروش اتومبیل اندکی (0.2 درصد) افزایش یافت.
با این حال، برآورد اولیه برای آگوست حاکی از رشد 1 درصدی فروش است؛ افزایشی که کاهش ماه جولای را جبران کرد. اما اقتصاددانان معتقدند این بازگشت بیش از آن‌که نشانه پایداری باشد، حاصل نوسانات موقتی است.
تصویر کلان؛ آینده‌ای نه‌چندان روشن
بانک مرکزی کانادا اخیراً نرخ بهره پایه را به 2.5 درصد کاهش داده تا با خطر رکود مقابله کند. این تصمیم در پی از دست رفتن 66 هزار شغل در آگوست و 41 هزار شغل در جولای گرفته شد. با این حال، پیش‌بینی می‌شود ضعف بازار کار و کندی رشد جمعیت در ماه‌های آینده مانع از رونق پایدار در بخش مصرف شود.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که اگرچه تابستان گذشته نشانه‌هایی از مقاومت مصرف‌کنندگان دیده شد، اما مسیر آینده پر از تلاطم است. کاهش فروش در بیش از نیمی از استان‌ها، به‌ویژه در انتاریو که قلب صنعتی کشور محسوب می‌شود، نشان می‌دهد فشارهای خارجی مانند تعرفه‌های فولاد و اتومبیل، اقتصاد داخلی را به لرزه انداخته است.
هشدار به خانوارها؛ بدهی دشمن پنهان
ترکیب سه عامل «تورم مزمن»، «بازار کار ضعیف» و «افزایش تمایل به خریدهای قسطی» می‌تواند اقتصاد خانوار را در زمستان آینده به مرز بحران بکشاند. اگرچه وعده نرخ‌های بهره پایین‌تر ممکن است اندکی بار وام‌ها را کاهش دهد، اما در نهایت بدهی‌های انباشته، امنیت مالی بسیاری از خانواده‌ها را تهدید می‌کند.
امسال، جشن‌های پایان سال برای بسیاری از کانادایی‌ها بیش از آن‌که رنگ و بوی شادی داشته باشد، بوی نگرانی مالی می‌دهد. اگر روند کنونی ادامه یابد، کریسمس 2025 نه نمادی از مصرف و رفاه، بلکه هشداری از شکنندگی اقتصاد خانوار کانادایی خواهد بود.
