زمان صبحانه خوردن میتواند کلید سالمندی سالم باشد

با بالا رفتن سن، عادات غذایی افراد بهطور طبیعی تغییر میکند. تاکنون بیشتر توجهها روی این بوده که سالمندان چه میخورند و چقدر میخورند؛ اما پژوهش تازهای نشان میدهد زمان صرف غذا هم میتواند نقش مهمی در سلامت و طول عمر داشته باشد.
تیمی از بیمارستان عمومی ماساچوست به همراه پژوهشگران بینالمللی، نزدیک به سههزار فرد ۴۲ تا ۹۴ ساله در بریتانیا را بیش از ۲۰ سال تحت بررسی قرار دادند. در این مدت، اطلاعات دقیقی درباره رژیم غذایی، نشانگرهای خونی و وضعیت سلامتی آنها جمعآوری شد.
نتایج، که در نشریه Communications Medicine منتشر شده، نشان میدهد که با افزایش سن، زمان وعدههای غذایی بهتدریج به ساعات دیرتری از روز منتقل میشود و این تغییرات میتواند با مشکلات سلامتی و حتی افزایش خطر مرگ مرتبط باشد.
پژوهشگران دریافتند که افراد مسنتر معمولاً صبحانه و شام را دیرتر میخورند و بازه زمانی خوردن غذا در طول روز برایشان کوتاهتر میشود. در میان این تغییرات، زمان صرف صبحانه اهمیت ویژهای داشت.
افرادی که بهطور مداوم صبحانه را دیرتر میخوردند، بیشتر دچار مشکلاتی مانند افسردگی، خستگی، ضعف در سلامت دهان و دندان و دشواری در آمادهکردن غذا میشدند. همچنین، دیر غذا خوردن با الگوهای خواب نامناسب هم ارتباط داشت. مهمتر از همه، خوردن صبحانه در ساعات دیرتر با افزایش خطر مرگ در طول مطالعه همراه بود.
جالب اینجاست که کسانی که بهطور ژنتیکی تمایل به “شبزندهداری” دارند، یعنی دیرتر میخوابند و دیرتر بیدار میشوند، بیشتر در معرض خوردن وعدههای غذایی در ساعات پایانی روز بودند؛ موضوعی که پیوند مستقیم میان ریتم شبانهروزی بدن و عادات غذایی را نشان میدهد.
به گفته دکتر حسن دشتی، متخصص تغذیه و زیستشناسی شبانهروزی در بیمارستان عمومی ماساچوست:
«یافتههای ما نشان میدهد تغییر در زمان غذا خوردن سالمندان، بهویژه صبحانه، میتواند یک نشانگر ساده برای وضعیت کلی سلامت باشد. تغییر در برنامه غذایی شاید نشانه اولیهای از بروز مشکلات پنهان سلامتی باشد.»
او و همکارانش معتقدند که تشویق سالمندان به داشتن نظم در وعدههای غذایی، بهخصوص خوردن صبحانه در ساعات ابتدایی روز، میتواند به سالمندی سالم و افزایش طول عمر کمک کند. این نتایج همچنین پرسشهایی درباره الگوهای پرطرفدار مانند روزهداری متناوب یا تغذیه محدود به بازه زمانی خاص مطرح میکند؛ چراکه این روشها شاید برای جوانترها سودمند باشند، اما در سالمندان ممکن است نتیجه معکوس داشته باشند.
این پژوهش معنای تازهای به جمله قدیمی میدهد: «صبحانه مهمترین وعده روز است.» برای افراد مسن، مساله فقط این نیست که چه چیزی در صبحانه میخورند؛ بلکه چه زمانی آن را میخورند، میتواند تأثیری ماندگار بر سلامت و طول عمرشان بگذارد.