7 راهکار علمی برای سلامت ذهن
بهبود سلامت ذهنی و شناختی ما نیازی به تغییرات عمده و بزرگ ندارد؛ بلکه حتی عادتهای کوچک و هدفمند نیز میتوانند به مرور زمان جمع شده و تأثیرات مثبتی بر زندگی ما بگذارند. این تغییرات نه تنها به بهبود عملکرد مغز کمک میکنند، بلکه کیفیت کلی زندگی ما را نیز ارتقا میدهند.
بهبود سلامت مغز و تقویت تابآوری عاطفی از جمله مواردی است که برای حفظ سلامتی کلی بدن ضروری به شمار میرود. در این زمینه، مدیریت نور شب، انجام فعالیتهای آرامشبخش مانند یوگا و باغبانی، و تجربه احساس “جومی” (شادی از دست دادن چیزها) میتواند تأثیرات مثبتی داشته باشد. در ادامه، به هفت نکته علمی برای بهبود سلامت مغز اشاره خواهیم کرد.
۱. استفاده از ماسک چشم هنگام خواب
نور موجود در اتاق خواب میتواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت خواب شما بگذارد. حتی نورهای کمسویی که از تلویزیون یا راهرو به اتاق خواب نفوذ میکنند، میتوانند به چشمان شما آسیب رسانده و باعث کاهش تمرکز در روز بعد شوند. تحقیقات نشان دادهاند که وجود نور در هنگام خواب میتواند عوارضی نظیر افزایش ضربان قلب، کاهش مدت خواب عمیق و افزایش مقاومت انسولینی را به همراه داشته باشد. همچنین، در بزرگترها، وجود نور در شب با افزایش خطر چاقی، دیابت و فشار خون بالا مرتبط است.
2-یوگا و سلامتی ذهن و بدن
یوگا از زمانهای قدیم به عنوان یک روش مؤثر برای بهبود انعطافپذیری و سلامت جسمی شناخته شده است و تحقیقات اخیر نشان میدهند که این شیوه میتواند به تقویت قدرت تفکر نیز کمک کند. در یک مطالعه جدید، مشخص شده است که یوگا ممکن است به سالمندانی که در معرض خطر افت شناختی و بیماری آلزایمر قرار دارند، یاری رساند.
یوگا به عنوان یک روش جامع برای ارتقاء سلامت جسمی و روانی، شامل چهار عنصر اصلی است: تنفس، آرامش بدنی، مدیتیشن آگاهی و حرکات بدنی. این چهار عنصر به افراد این امکان را میدهد که از فواید یوگا بهرهمند شوند و بر اساس علاقه و نیاز خود، جنبههای مختلف آن را انتخاب کنند. به گفته سات بیر سینگ خالصا، استاد پزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد، هدف از این تمرینات بهینهسازی عملکرد و کارایی افراد در تمامی جنبههای زندگی است.
3-در جریان بودن با واکسنها
بیمار شدن به طور ناگهانی، تجربهای ناخوشایند است که میتواند تأثیرات منفی ماندگاری بر روی مغز به جا بگذارد. بر اساس یک مطالعه جدید منتشر شده در مجله “نیچر ایجینگ”، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد عفونتهای شدید، از جمله آنفولانزا، هرپس و عفونتهای تنفسی، میتوانند به تسریع تحلیل مغز و افزایش خطر ابتلا به دمانس (فراموشی) در سالهای آینده منجر شوند.
این تحقیق به وضوح بیان میکند که عواملی وجود دارند که ممکن است به بروز بیماریهای مغزی کمک کنند. رودی تانزی، استاد عصبشناسی در دانشکده پزشکی هاروارد و مدیر مرکز بهداشت مغز مککانس در بیمارستان عمومی ماساچوست، این مطالعه را یک پیشرفت بزرگ نسبت به تحقیقات پیشین میداند که عفونت را با آسیبپذیری در برابر بیماری آلزایمر مرتبط کرده بودند و همچنین یک مجموعه داده مفید را ارائه میدهد.
علاوه بر این، مطالعات اخیر نشان دادهاند که واکسنهایی مانند واکسن آنفولانزا و واکسن زونا ممکن است خطر ابتلا به دمانس را کاهش دهند. همچنین، عفونتهای شدید با افزایش ریسک سکتهها و حملات قلبی نیز مرتبط هستند.
4-مدیریت فشار خون
برای حفظ سلامت مغز در دوران میانسالی و پیری، داشتن فشار خون در سطح سالم از اهمیت ویژهای برخوردار است. متأسفانه، تقریباً نیمی از بزرگسالان آمریکایی با مشکل فشار خون بالا مواجه هستند که این وضعیت به عنوان یکی از عوامل خطر شایع و قابل پیشگیری برای ابتلا به زوال عقل در سالهای بعد شناخته میشود.
فشار خون بالا، که به آن فشار خون مزمن نیز گفته میشود، میتواند آسیبهای جدی به مغز وارد کند. این وضعیت مانع از تأمین کافی اکسیژن و مواد مغذی لازم برای عملکرد صحیح مغز میشود و همچنین دفع مواد زائد متابولیک را دشوار میسازد. در نتیجه، فشار خون بالا میتواند به رگهای خونی کوچک در مغز آسیب برساند و منجر به تحلیل بافت مغز و التهاب عصبی گردد.
سیلویا فوساتی، استاد علوم عصبی و مدیر موقت مرکز آلزایمر در دانشگاه تمپل، در این باره میگوید: «وقتی افراد در میانسالی دچار فشار خون بالا هستند، جریان خون به مغز کاهش مییابد و این امر تأثیر منفی بر رگهای خونی مغز دارد. این وضعیت معمولاً به طور همزمان با بیماری آلزایمر پیشرفت میکند.»
5-شادی از دست دادن چیزها (JOMO)
دوستان شما ممکن است بدون حضور شما به تفریح و سرگرمی مشغول باشند، و این موضوع میتواند احساس ترس از دست دادن (FOMO) را در شما ایجاد کند. اما تحقیقات جدید نشان میدهد که این احساس نباید ترسناک باشد؛ بلکه میتواند به تجربهای لذتبخش تبدیل شود.
برای بهبود سلامت روان خود در سال آینده، سعی کنید نگرش خود را نسبت به احساسات FOMO تغییر دهید و به جای آن، بر روی شادی ناشی از دست دادن (JOMO) تمرکز کنید. تالی گازیت، استاد علوم اطلاعات در دانشگاه بار-ایلان اسرائیل، بیان میکند: “JOMO به ما یادآوری میکند که نه تنها نباید از دست دادن چیزهای مهم بترسیم، بلکه میتوانیم از آن لذت ببریم.”
تحقیقات در زمینه JOMO هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و عمدتاً بر تأثیرات رسانههای اجتماعی تمرکز کرده است. با این حال، ما میتوانیم مفهوم JOMO را در زندگی روزمره خود نیز تجربه کنیم؛ JOMO میتواند حس تازگی و آزادی از نگرانی درباره دیگران را برای ما به ارمغان آورد.
6-باغبانی و ارتباط با طبیعت و دوستان
آیا به دنبال یک تغییر ساده هستید که بتواند به بهبود سلامت جسمی، ذهنی و عاطفی شما کمک کند؟ پیشنهاد میکنیم باغبانی را امتحان کنید.
باغبانی فعالیتی است که افراد در محیطهای مختلف، چه در داخل خانه و چه در فضای باز، و در شرایط جوی گوناگون با اهداف متفاوت انجام میدهند. تحقیقات نشان دادهاند که این فعالیت تأثیرات مثبتی بر سلامت روان و رفاه عمومی دارد. همچنین، مطالعات جدید نشان میدهد که باغبانی میتواند به ایجاد تغییرات رفتاری سالم کمک کند.
اما چرا باغبانی تا این حد به عنوان یک فعالیت سالم شناخته میشود؟ پژوهشها نشان میدهند که دو عامل اصلی وجود دارد که باغبانی را به یک فعالیت مفید برای سلامت روان تبدیل میکند. نخست، ارتباط با طبیعت و زیباییهای آن است که احساس آرامش و رضایت را در فرد ایجاد میکند. عامل دوم، که شاید کمتر مورد توجه قرار گیرد، این است که باغبانی میتواند فرصتی برای برقراری ارتباط با دیگران فراهم کند.
جاناتان کینگزلی، استاد ارشد ترویج سلامت در دانشگاه سوینبورن استرالیا، در این باره میگوید: «احساس میکنم این فعالیت به ما کمک میکند تا اجزای انسانی خود را دوباره به هم برگردانیم.»
7-کمک به دیگران
اگر به دنبال افزایش خوشحالی و آرامش در زندگی خود هستید، پیشنهاد میشود که زمان، پول یا انرژیتان را صرف کمک به دیگران کنید. تحقیقات نشان میدهد که فعالیتهای خیرخواهانه، از جمله اهدا کردن پول، داوطلب شدن یا اهدای خون، نه تنها به افرادی که از این کمکها بهرهمند میشوند، سود میرساند، بلکه برای خود کمککنندگان نیز فواید زیادی دارد، حتی اگر آنها هیچ انتظاری از دریافت پاداش نداشته باشند.
در سالهای اخیر، فعالیتهای داوطلبانه و کمکهای خیریه در ایالات متحده کاهش یافته است؛ اما باید توجه داشت که کمک به دیگران میتواند یک چرخه مثبت ایجاد کند. زیرا انجام کارهای نیک و خیرخواهانه احساس خوبی به انسان میدهد و این احساس مثبت میتواند منجر به تداوم این نوع رفتارها شود و در نهایت به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند.
