تلفات چشمگیر ناشی از یافته های نامعتبر علمی
در عصر اطلاعات و پیشرفت علمی که در آن دانش و پژوهشهای پزشکی به یکی از پربارترین و مهمترین زمینههای فعالیت انسانی تبدیل شده است، مطالعات و تحقیقاتی با هدف بهبود و توسعه سیستمهای بهداشتی و درمانی از اهمیت ویژهای برخوردارند. اما وقتی که علم به شیوههایی نادرست به کار گرفته شود و یا به نوعی تقلب در علم علنی شود، میتوانند پیامدهای بسیار وخیم و نابخردانه داشته باشد. در این زمینه، نام کاردیولوژیست دان پولدرمانس بر سر زبانهاست. موردی که به طور گسترده در میان کارشناسان و پژوهشگرانی که به بررسی تقلبهای علمی میپردازند، مورد توجه واقع شده است. این کارشناسان معتقدند که پولدرمانس ممکن است مسئول مرگ تعداد زیادی از افراد باشد. دان پولدرمانس، به عنوان یک پژوهشگر پرکار و فعال در مرکز پزشکی اراسموس در کشور هلند، تلاشهای بسیاری را در زمینه تجزیه و تحلیل استانداردهای مراقبتی انجام داد. او از اواسط دهه ۱۹۹۹ تا اوایل دهه ۲۰۱۰ مطالعاتی را منتشر کرد که به عنوان پژوهشهای قطعی و قاطع در عرصه پزشکی مطرح بودند.
یکی از مسایل مهم که پولدرمانس مورد مطالعه و بررسی قرار داد، این بود که آیا قبل از برخی عملهای جراحی باید برای بیماران داروی بتابلاکر که فشار خون را کاهش میدهد، تجویز شود یا خیر. تحقیقات او نشان داد که بیماران باید از این دارو قبل از برخی جراحیها استفاده کنند. رهنمودهای پزشکی در اروپا و آمریکا نیز این توصیه را تایید کردند. اما در پژوهش های بعدی مشخص شد که پولدرمانس به وسیله اطلاعات تقلبی و غیرمعتبر، تحقیقات خود را انجام داده بود که این موضوع به یک فاجعه بزرگ تبدیل شد و پیامدهای خطرناکی برای جامعه پزشکی داشت. یکی از نکات مهم این ماجرا این بود که تحقیقات پولدرمانس تاثیر بسزایی بر سیاستهای پزشکی داشتهاند. به عنوان مثال، توصیه او در مورد استفاده از بتابلاکرها قبل از جراحیهای غیرقلبی، بر اساس دادههای جعلی ارائه شده توسط او، در اروپا پذیرفته و اجرا شد. اما پس از فاش شدن این تقلب، یک فراتحلیل جدید در سال 2014 منتشر شد که نشان داد استفاده از بتابلاکرها میتواند باعث افزایش ۲۷ درصدی مرگ فرد در عرض ۳۰ روز پس از جراحی شود. این واقعه نشان میدهد که اعتماد به دادههای علمی و اخلاق در پژوهشهای پزشکی، چقدر حیاتی و اساسی است. هر گونه تقلب در این زمینه نه تنها به اعتبار پژوهشگر صدمه میزند، بلکه میتواند به طرز وحشتناکی برای جامعه پزشکی و بیماران، پیامدهای خطرناکی داشته باشد.
با همین رهنمون های علمی میلیونها عمل جراحی در طی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ در ایالات متحده و اروپا انجام شد. این اتفاقات فراتر از یک موضوع پزشکی عمومی هستند. آنها نشان میدهند که دقت، شفافیت و اخلاق در تحقیقات و اعمال پزشکی چقدر اهمیت دارند. از سوی دیگر، این حوادث به ما یادآوری میکنند که تاثیر یک تصمیم نادرست در پزشکی میتواند بر طیف وسیعی از افراد تاثیر بگذارد و حتی جان افراد را به خطر بیندازد.