تاریخ انقضا، دروغی که غذای سالم را به زباله تبدیل میکند

در سراسر جهان، بسیاری از مردم بهصورت عادت، غذاهایی را که تاریخ انقضایشان گذشته دور میریزند — حتی اگر هنوز باز نشده باشند. این رفتار بر پایه این باور شکل گرفته که مواد غذایی بعد از تاریخ درجشده روی بستهبندی دیگر قابل مصرف نیستند. اما واقعیت این است که اکثر این تاریخها گمراهکنندهاند و باعث هدررفت عظیم مواد غذایی سالم میشوند.
هر سال حدود 40 درصد از غذای تولیدشده در جهان — معادل 1.3 میلیارد تن — به زباله تبدیل میشود. این مساله نهتنها منابعی مانند آب و زمین را هدر میدهد، بلکه فشار بیسابقهای به سیستمهای دفع زباله وارد میکند. در آمریکا، یک خانواده متوسط بین 1365 تا 2275 دلار در سال صرف غذای دور ریختهشده میکند، رقمی قابلتوجه که بودجه خانوار را تحت تأثیر قرار میدهد.
در همین حال، میلیونها نفر در جهان با ناامنی غذایی مواجهاند، در حالی که مواد غذایی سالم و قابل استفاده دور ریخته میشود. بخشی از این مشکل به نبود استاندارد مشخص در تاریخگذاری محصولات بازمیگردد. عباراتی مانند «بهترین تاریخ مصرف» یا «تاریخ فروش» تعاریف مشخصی ندارند و بین کشورها و حتی ایالتهای مختلف آمریکا متفاوت هستند. در واقع، تاریخها اغلب نشاندهنده کیفیت و طعم بهینه هستند نه ایمنی غذا.
ریشه این تاریخها به دوران پس از جنگ جهانی دوم برمیگردد که هدف آن تسهیل چرخش موجودی فروشگاهها بود، اما به مرور تبدیل به ابزار بازاریابی شد. تولیدکنندگان از این تاریخها برای تشویق مصرف سریعتر و حفظ ظاهر برند استفاده میکنند.
راهکارهایی مانند آموزش عمومی (مانند کمپینهای «ببین، بو کن، بچش، دور نریز» در بریتانیا) و تدوین نظام برچسبگذاری استاندارد میتواند به کاهش این هدررفت کمک کند. همچنین، قوانین منع بخشیدن غذاهای تاریخ گذشته به بانکهای غذا باید مورد تجدیدنظر قرار گیرد. در نهایت، بازنگری در نگاه مصرفگرایانه ما به غذا و تاریخ انقضا میتواند نهتنها از اتلاف منابع بکاهد، بلکه گامی مهم در مبارزه با گرسنگی جهانی باشد.